ରାତି ପାହିଲେ ବିଶ୍ଵ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ରଥଯାତ୍ରା, ମହାପ୍ରଭୁଙ୍କ ଆଗମନ ଅପେକ୍ଷାରେ କୋଟି କୋଟି ଭକ୍ତ
ରାତି ପାହିଲେ ରଥଯାତ୍ରା। କୋଟି କୋଟି ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁ ଚାତକ ପରି ଅପେକ୍ଷା କରିଛନ୍ତି ମହାପ୍ରଭୁଙ୍କୁ।

“ଦୋଳେ ଚ ଦୋଳଗୋବିନ୍ଦଂ ଚାପେ ଚ ମଧୁସୂଦନମ୍ ।
ରଥେ ତୁ ବାମନଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ଵା ପୁନର୍ଜନ୍ମ ନ ବିଦ୍ୟତେ ॥”
ଅର୍ଥାତ୍ – ମହାପ୍ରଭୁଙ୍କୁ ଦୋଳଯାତ୍ରାରେ ଦୋଳଗୋବିନ୍ଦ ଭାବରେ, ଚନ୍ଦନଯାତ୍ରା ବା ଚାପରେ ମଧୁସୂଦନ ଭାବରେ ଏବଂ ରଥଯାତ୍ରାରେ ବାମନ ରୂପରେ ଦର୍ଶନ କଲେ ଆଉ ପୁନର୍ଜନ୍ମ ହୁଏନାହିଁ ।
ରାତି ପାହିଲେ ରଥଯାତ୍ରା। କୋଟି କୋଟି ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁ ଚାତକ ପରି ଅପେକ୍ଷା କରିଛନ୍ତି ମହାପ୍ରଭୁଙ୍କୁ। କୋଟି କୋଟି ଲୋକଙ୍କ ଆରାଧ୍ୟ ଦେବତା ପ୍ରଭୁ ଜଗତରନାଥ ଜଗନ୍ନାଥ। ଯାହାଙ୍କୁ ଦେଖିଦେବା ମାତ୍ରେ ଆଖିରୁ ଲୁହ ଝରିଯାଏ, ପାଟିରୁ ଶବ୍ଦଟିଏ ମଧ୍ୟ ବାହାରି ପାରେ ନାହିଁ। କେବଳ ତାଙ୍କର ଚକା ଆଖିକୁ ଚାହିଁଦେଲେ ଯୁଗ ଯୁଗର ପାପ କ୍ଷୟ ହୋଇଯାଏ। ଭକ୍ତଟି ପ୍ରଭୁଙ୍କ ଦର୍ଶନ କରିବା ମାତ୍ରେ ଭାବବିହ୍ୱଳ ହୋଇଯାଏ। ୪ ଧାମ ମଧ୍ୟରେ ଗୋଟିଏ ଧାମ ହେଉଛି ପୁରୀ। ଯାହାକୁ କୁହାଯାଏ ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ର। ସାରା ବିଶ୍ୱରେ ଏହି ପବିତ୍ର ଧାମରେ ପ୍ରତିଦିନ ହଜାର ହଜାର ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁଙ୍କ ଭିଡ଼ ଜମିଥାଏ। ସେହିଭଳି ବର୍ଷକୁ ଥରେ ଆସୁଥିବା ରଥଯାତ୍ରା ବିଷୟରେ ତ ସମସ୍ତେ ଜାଣନ୍ତି। ଏହାକୁ ଘୋଷଯାତ୍ରା ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ। ଏହି ଯାତ୍ରା ବିଶ୍ୱପ୍ରସିଦ୍ଧ ଅଟେ। ରଥଯାତ୍ରା ଦିନ ବଡ଼ଦାଣ୍ଡରେ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁଙ୍କ ଭିଡ଼ ଜମିଥାଏ। ଭକ୍ତ ଓ ଭଗବାନ ଏକାଠି ହୋଇଥାଆନ୍ତି। ପ୍ରତିବର୍ଷ ଆଷାଢ ଶୁକ୍ଳ ଦ୍ୱିତୀୟା ତିଥି ଦିନ ରଥଯାତ୍ରା ପାଳନ କରାଯାଏ।
ରଥଯାତ୍ରା ବହୁ ପ୍ରାଚୀନ ବୋଲି ଗବେଷକମାନେ ମତ ପ୍ରଦାନ କରିଛନ୍ତି। ରଥଯାତ୍ରା ପାଇଁ ୩ଟି ରଥ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଥାଏ। ୩ଟି ରଥରୁ ଗୋଟିଏ ରଥରେ ମହାପ୍ରଭୁ ଜଗନ୍ନାଥ, ଆଉ ଏକ ରଥରେ ପ୍ରଭୁ ବଳଭଦ୍ର ଓ ଅନ୍ୟ ଏକ ରଥରେ ଦେବୀ ସୁଭଦ୍ରା ବିଜେ କରିଥାଆନ୍ତି। ପ୍ରଭୁ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ରଥକୁ ନନ୍ଦିଘୋଷ, ପ୍ରଭୁ ବଳଭଦ୍ରଙ୍କ ରଥକୁ ତାଳଧ୍ୱଜ ଓ ଦେବୀ ସୁଭଦ୍ରାଙ୍କ ରଥକୁ ଦେବଦଳନ ବୋଲି କୁହାଯାଏ। ଜାଣନ୍ତୁ ରଥଯାତ୍ରାର ଅନ୍ୟ ନାମ ………
-ଘୋଷଯାତ୍ରା: ବିଶ୍ୱର ମଙ୍ଗଳ ଘୋଷଣା କରୁଥିବାରୁ ବା ନନ୍ଦିଘୋଷ ରଥରେ ବସି ଯାତ୍ରା କରୁଥିବାରୁ ଘୋଷଯାତ୍ରା।
-ଆଡ଼ପମଣ୍ଡପ ଯାତ୍ରା: ଗୁଣ୍ଡିଚା ମଣ୍ଡପରେ ଥିବା ଆଡ଼ପମଣ୍ଡପରେ ବିଜେ କରୁଥିବାରୁ ଆଡ଼ପମଣ୍ଡପ ଯାତ୍ରା।
-ଜନ୍ମବେଦୀ ବା ଅନ୍ତର୍ବେଦୀ ଯାତ୍ରା: ପ୍ରଭୁଙ୍କର ଜନ୍ମ ବେଦୀ ଆଡ଼ପମଣ୍ଡପଠାରେ ହୋଇଥିବାରୁ ଜନ୍ମବେଦୀ ବା ଅନ୍ତର୍ବେଦୀ ଯାତ୍ରା।
-ଦଶାବତାର ଯାତ୍ରା: ଗୁଣ୍ଡିଚା ଘରେ ଦଶ ଅବତାର ବେଶ ହେଉଥିବାରୁ ଦଶାବତାର ଯାତ୍ରା।
-ପତିତପାବନ ଯାତ୍ରା: ପତିତମାନଙ୍କୁ ଉଦ୍ଧାର କରିବାକୁ ଏହି ଯାତ୍ରା ହେଉଥିବାରୁ ପତିତପାବନ ଯାତ୍ରା।
-ନବଦିନାତ୍ମକ ଯାତ୍ରା: ଏହି ଯାତ୍ରା ଯିବା ଆସିବା ଓ ରହଣୀକୁ ମିଶେଇ ୯ ଦିନ ହେଉଥିବାରୁ ନବଦିନାତ୍ମକ ଯାତ୍ରା।
-ଗୁଣ୍ଡିଚା ଯାତ୍ରା: ଗୁଣ୍ଡିଚା ଘରକୁ ଯାତ୍ରା କରୁଥିବାରୁ ଏହା ଗୁଣ୍ଡିଚା ଯାତ୍ରା।